Thiên Long Bát Bộ được khởi đăng trên Minh Báo vào năm 1963, Thiên Long Bát Bộ là tác phẩm dài nhất của Kim Dung với gần hai triệu chữ. Lấy bối cảnh cuối đời Bắc Tống khi Hán tộc Trung Hoa đang e nép trước những lân quốc mạnh mẽ phương Bắc của Đại Liêu, Tây Hạ, Thổ Phồn.
Kim Dung dựng nên một anh hùng Tiêu Phong mang dòng máu Khiết Đan nhưng lớn lên bằng dòng sữa Hán tộc - mang trong mình nỗi day dứt giằng xé khôn nguôi về vấn đề sắc tộc.
Mở đầu câu truyện với vương tử Đại Lý Đoàn Dự tâm hồn khoan hòa tính Phật, những nút thắt ân oán giang hồ hóa giải ở Thiếu Lâm tự với nhà sư quét rác, đóng câu chuyện lại bằng hình ảnh bi tráng người anh hùng tự sát trên Nhạn Môn Quan, khi "Phật tính" tiềm ẩn "sát thân thành nhân" trong con người Tiêu Phong tỏa sáng, có thể nói Thiên Long Bát Bộ man mác tinh thần Phật giáo.
Hư Trúc phá giới song tấm lòng thuần phác đôn hậu, Đoàn Diên Khánh đôi tay tục luỵ một đời vấy máu hai lần được hóa giải bơi Quan Âm tóc dài, hận thù tựa bể giữa Mộ Dung Bác cùng Tiêu Viễn Sơn rồi cũng tiêu tan như áng bụi hồng trần...
Những hình ảnh bi tráng trong giai đoạn lịch sử dữ dội, những trận đánh hoành tráng trên thảo nguyên bao la, cuộc chiến đẫm máu nơi Tụ Hiền Trang lại xen lồng trong dòng Phật tính khoan hòa như thế. Nói như Nguyễn Thị Bích Hải, đi vào thế giới đầy những "oan", "nghiệt" ngỡ như là "phi nhân" của Thiên Long Bát Bộ, ta lại gặp Con Người.