Cách thức hoạt động của các khối code trong Scratch

Scratch là ngôn ngữ lập trình miễn phí và cộng đồng trực tuyến nơi mọi người có thể tạo các câu chuyện, trò chơi và hoạt ảnh tương tác của riêng mình. Đây là một trong những công cụ code dựa trên khối phổ biến nhất, là ngôn ngữ lập trình thân thiết nhất cho trẻ em. Scratch có nhiều loại khối khác nhau và hầu hết các khối đều có hình dạng đặc biệt ở trên và dưới, điều này là để chúng có thể kết nối với nhau. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu tất cả các khối code trong Scratch, chức năng và cách hoạt động của các khối.

Chức năng của các khối code trong Scratch

Khối Sự kiện

Những khối màu vàng này có hình dạng đặc biệt, lồi ở phía trên, cho phép người dùng quyết định điều gì sẽ xảy ra khi một sự kiện bắt đầu. Các khối này là khối bắt đầu, nghĩa là chúng phải nằm ở đầu bất kỳ đoạn mã nào mọi người tạo. Sự kiện là các khối cho biết khi nào đoạn code sẽ được chạy.

Ví dụ, người dùng có thể khiến nhân vật của mình nhảy khi nhấn một phím hoặc bắt đầu trò chơi khi nhấp vào lá cờ xanh. Các khối này có màu vàng và có 8 khối bên dưới.

• Khi bấm vào cờ xanh: Chạy mã khi nhấp vào cờ xanh (khi chương trình bắt đầu).
• Khi bấm phím: Chạy code khi nhấn phím. Sử dụng menu thả xuống để chọn phím mình muốn.
• Khi bấm vào nhân vật này: Chạy code khi nhấp vào Sprite.

Khối Chuyển động

Những khối màu xanh lam này cho phép nhân vật di chuyển, xoay và lướt đi, cho phép người dùng kiểm soát vị trí, hướng và tốc độ của sprite, gồm 18 khối phụ bên trong.

Ví dụ, người dùng có thể làm cho nhân vật nhảy hoặc di chuyển trên sân khấu bằng cách sử dụng các khối Chuyển động.

• Di chuyển 10 bước: Khối này cho phép di chuyển Sprite theo hướng mà nhân vật đang hướng tới, theo số bước tùy chọn.
• Xoay phải/trái 15 độ: Các khối này cho phép xoay Sprite sang phải hoặc sang trái, theo số độ tùy chọn.
• Đi tới vị trí/Đi tới điểm x và y: Khối này cho phép Sprite "nhảy" đến một vị trí, có thể nhấp vào menu thả xuống để xem các tùy chọn khác nhau.
• Lướt trong 1 giây tới vị trí/điểm x và y: Khối này cho phép nhân vật lướt nhẹ nhàng trên màn hình đến vị trí mà mọi người chọn.
• Đặt hướng bằng 90/Hướng về phía đối tượng: Các khối này cho phép điều chỉnh hướng mà nhân vật đang hướng tới.

Khối Hiển thị

Những khối màu tím này sẽ thay đổi diện mạo của nhân vật, kiểm soát cách nhân vật xuất hiện trên sân khấu, có thể thay đổi trang phục, hiện hoặc ẩn và thậm chí thay đổi kích thước của sprite. Các khối này có màu tím và có 20 khối bên dưới. 14 khối chỉ dành cho các sprite và 4 khối chỉ dành cho sân khấu.

• Đổi kích thước một lượng/Đặt kích thước thành: Các khối này thay đổi kích thước của Sprite.
• Thay đổi/đặt hiệu ứng màu: Các khối này sẽ thay đổi màu sắc của Sprite, dùng menu thả xuống để xem các hiệu ứng thú vị khác.
• Nói/Nghĩ: Các khối này sẽ tạo bong bóng lời nói hoặc suy nghĩ cho nhân vật, với văn bản trong khối code.

Khối Điều khiển

Các khối màu cam này cho phép chạy code và lặp lại liên tục, giúp người dùng tạo vòng lặp, điều kiện và trình tự trong mã của mình. Với các khối này, mọi người có thể khiến các nhân vật của mình làm theo hướng dẫn từng bước hoặc lặp lại các hành động cho đến khi đáp ứng được một điều kiện cụ thể. Chúng "điều khiển" và cải thiện quá trình chạy của dự án.

• Liên tục: Vòng lặp mãi mãi sẽ tiếp tục chạy code, miễn là chương trình của bạn đang chạy. Lưu ý rằng vòng lặp mãi mãi không có rãnh ở phía dưới. Điều này là do vòng lặp sẽ tiếp tục chạy mãi mãi nên không có gì được thêm vào bên dưới.
• Lặp lại: Vòng lặp lặp lại cho phép người dùng chỉ định số lần muốn chạy code.

Khối Âm thanh

Phần này cho phép người dùng thêm âm thanh vào chương trình của mình. Mỗi Sprite có âm thanh khác nhau, nhưng mọi người cũng có thể thêm âm thanh của riêng mình từ tab Âm thanh. Ví dụ: yêu cầu chú chó sủa hoặc ghi lại một số âm thanh để nó nói chuyện. Các khối này có màu tím đậm với 9 khối bên dưới.

Scratch có thư viện âm thanh phong phú và khả năng ghi âm giọng nói của chính người dùng hoặc tải xuống bản ghi âm từ máy tính ở định dạng .wav hoặc .mp3.

• Bắt đầu âm thanh: Khối này sẽ bắt đầu phát âm thanh. Bất kỳ khối code nào trong khối này sẽ chạy khi âm thanh đang phát.
• Phát âm thanh đến hết: Sẽ phát âm thanh cho đến khi kết thúc. Bất kỳ khối code nào trong khối này sẽ chạy sau khi âm thanh kết thúc

Khối Cảm biến

Các khối Cảm biến giúp nhân vật đưa ra quyết định dựa trên những gì đang diễn ra trong dự án. Chúng có thể phát hiện các cú nhấp chuột, nhấn phím hoặc thậm chí là vị trí của các nhân vật khác. Ví dụ, khối Cảm biến được dùng khi mọi người muốn sprite của mình nói điều gì đó khi được nhấp vào.

Khối Các phép toán

Các phép toán cho phép mọi người thực hiện các phép toán và logic. Người dùng có thể thêm số, so sánh giá trị hoặc thậm chí tạo các phương trình phức tạp. Các khối này hoàn hảo để làm cho trò chơi thông minh hơn và có tính tương tác cao hơn.

Khối Các biến

Khối Các biến cho phép người dùng lưu trữ và sử dụng dữ liệu trong dự án của mình. Mọi người có thể tạo các biến riêng để ghi nhớ điểm số, tên người chơi, hoặc bất kỳ thông tin nào khác mà mình cần. Những khối này có màu cam và gồm 5 khối lệnh chính trong nhóm của chúng.

Khối của tôi

Khối của tôi cho phép người dùng tạo các khối lệnh tùy chỉnh với những lệnh riêng của mình, giống như đang phát minh ra ngôn ngữ lập trình cá nhân, giúp dự án trở nên độc đáo và sáng tạo hơn.

Những khối này có màu hồng và đi kèm với nút Tạo một lệnh, cho phép mọi người tự thiết kế các khối tùy chỉnh theo ý muốn.

Các loại khối lệnh trong Scratch

Khối lệnh trong Scratch có hình dạng giống các mảnh ghép hình, được dùng để tạo nên đoạn mã lập trình. Các khối này kết nối theo chiều dọc như trò chơi xếp hình, và mỗi loại có hình dạng riêng biệt phù hợp với vị trí của nó trong mã. Trong Scratch có các loại khối lệnh chính là Hat, Stack, Boolean, Reporter, C và Cap.

Khối Hat

Khối Hat nằm ở phần đầu của đoạn mã, có chức năng bắt đầu một kịch bản (script). Chúng thường được kích hoạt bởi các sự kiện, như khi nhấn cờ xanh, nhấp vào một nhân vật (sprite) hoặc cảm nhận thay đổi trong môi trường.

Có 26 khối Hat trong Scratch. Tất cả các khối Hat thuộc nhóm Control, Events, My Blocks hoặc Extension. Trong chế độ Experimental Viewer, chữ đầu tiên trong tên khối Hat được viết hoa.

Khối Stack

Khối Stack là loại phổ biến nhất, tạo thành phần thân chính của đoạn mã. Chúng kết nối theo chiều dọc và chứa các lệnh được thực thi tuần tự. Các khối này có rãnh ở trên và gờ ở dưới, cho phép bạn xếp các khối khác lên trên hoặc dưới chúng. Có 62 khối Stack trong Scratch.